Στα «σχοινιά» ο πρόεδρος της Ν. Αφρική

Όλο και πιο έντονες γίνονται οι προτροπές ώστε να παραιτηθεί ο πρόεδρος της Νότιας Αφρικής, ο Τζέικομπ Ζούμα, μετά τη δημοσιοποίηση μιας έκθεσης 355 σελίδων ενός φορέα ελέγχου της διαφάνειας στη δημόσια διοίκηση, η οποία περιέχει στοιχεία που καταδεικνύουν φαινόμενα διαφθοράς στα κορυφαία κυβερνητικά κλιμάκια.

Η έκθεση καλεί να συσταθεί επιτροπή έρευνας για να εξεταστούν οι καταγγελίες που επικεντρώνονται στη σχέση του Ζούμα με τους Γκούπτα, επιχειρηματίες που ανήκουν σε μια οικογένεια με καταγωγή από την Ινδία και έχουν κατηγορηθεί πως αναμιγνύονται σε κρατικές υποθέσεις για ίδιον όφελος.

Σύμφωνα με το Αθηναϊκό Πρακτορείο, ο Ζούμα είχε αναγκαστεί, νωρίτερα φέτος, να ζητήσει συγγνώμη δημόσια όταν το Συνταγματικό Δικαστήριο αποφάνθηκε ότι παρέκαμψε το νόμο σε μια υπόθεση κατά την οποία δαπανήθηκαν περίπου 16 εκατομμύρια δολάρια από τον κρατικό κορβανά για ένα εξοχικό του και τον διέταξε να επιστρέψει στο δημόσιο ένα ποσό. Ως σήμερα, ο Ζούμα έχει πληρώσει περίπου 500.000 δολάρια.

Τα μέλη της επιτροπής έρευνας καλείται να διορίσει ο ίδιος ο Ζούμα, ωστόσο του οργάνου αυτού θα προεδρεύει ένας δικαστής, τον οποίο θα επιλέξει η δικαιοσύνη και το όνομα του οποίου απλά θα διαβιβαστεί στον πρόεδρο, κατά την έκθεση. Η επιτροπή θα έχει στη διάθεσή της έξι μήνες για να ολοκληρώσει την έρευνά της και να υποβάλει προτάσεις—κάτι που ενδέχεται να επιτρέψει στον Ζούμα να παραμερίσει τις εκκλήσεις για την παραίτησή του, τουλάχιστον προσωρινά. Όμως τα κόμματα της αντιπολίτευσης διεμήνυσαν ότι θα υποβάλουν πρόταση δυσπιστίας εναντίον του προέδρου στο κοινοβούλιο εντός εβδομάδων.

Μια παρόμοια διαδικασία νωρίτερα φέτος απέβη σε νίκη του Ζούμα, καθώς το κυβερνών Αφρικανικό Εθνικό Κογκρέσο (ANC) έχει την πλειοψηφία των εδρών στη Βουλή, παρότι αρκετά στελέχη του επικρίνουν ανοικτά τον πρόεδρο.

Η δημοσιοποίηση της έκθεσης καθυστέρησε εξαιτίας προσφυγών του Ζούμα και συνεργατών του στη δικαιοσύνη. Εντέλει όμως ο Ζούμα υπαναχώρησε για να διευκολύνει τη δικαιοσύνη, σύμφωνα με ανακοίνωση της προεδρίας.

Στην Πρετόρια, η αστυνομία χρησιμοποίησε χειροβομβίδες κρότου-λάμψης και αντλίες νερού υπό πίεση για να απωθήσει τους διαδηλωτές που έκαναν πορεία προς τα Union Buildings, την έδρα της κυβέρνησης. Στο μεταξύ, έξω από το δικαστήριο όπου εξεταζόταν το εάν θα δημοσιευθεί η έκθεση, διαδηλωτές κρατούσαν πλακάτ με το σύνθημα «Ο Ζούμα πρέπει να φύγει».

Η συγκεκριμένη υπόθεση και γενικότερα οι καταγγελίες περί διαφθοράς έχουν θορυβήσει τις αγορές στην πιο ανεπτυγμένη οικονομία της Αφρικής, όπου το δημόσιο βρίσκεται αντιμέτωπο με τον κίνδυνο υποβάθμισης της πιστοληπτικής ικανότητάς του από τους οίκους αξιολόγησης μέσα στη χρονιά. Οι διενέξεις εντός του ANC εξάλλου κλιμακώνονται μετά την ήττα και τα ιστορικά χαμηλά ποσοστά που κατέγραψε το κόμμα στις τοπικές εκλογές του Αυγούστου. Αναλυτές πάντως επισήμαναν ότι η δημοσιοποίηση της έκθεσης δείχνει πως οι θεσμοί στη Νότια Αφρική είναι ισχυροί.

Οι διαδηλωτές στην Πρετόρια απαίτησαν εξάλλου την παραίτηση ή την καθαίρεση του εισαγγελέα Σαν Έιμπραμς. Ο Έιμπραμς είχε ασκήσει δίωξη σε βάρος του υπουργού Οικονομικών Πραβίν Γκόρνταν, αλλά την απέσυρε προχθές Δευτέρα, μετά την υποστήριξη που εξέφρασαν στον τελευταίο ισχυρές προσωπικότητες της πολιτικής και της οικονομίας.

Ωστόσο η κατάσταση στη Νότια Αφρική μοιάζει να μεταβάλλεται άρδην και 40 διευθύνοντες σύμβουλοι επιχειρήσεων, ανάμεσά τους πολλών εισηγμένων, από την Standard Bank ως την Telkom, κάλεσαν να αναδειχθεί νέα ηγεσία. Σε μια ακόμη σαφή ένδειξη ότι το κλίμα έχει μεταστραφεί σε βάρος του Ζούμα, το Ίδρυμα Νέλσον Μαντέλα—το οποίο ίδρυσε ο πρώτος μαύρος πρόεδρος της Νότιας Αφρικής—επέρριψε ευθύνες για την επιδείνωση της κατάστασης στη χώρα προσωπικά στον πρόεδρο.

Ο 74χρονος Ζούμα μπόρεσε να αφήσει πίσω του διάφορες υποθέσεις διαφθοράς αφότου αναδείχθηκε στην εξουσία το 2009. Όμως η ανεργία, που βρίσκεται σε επίπεδο ρεκόρ, η λαϊκή δυσαρέσκεια και οι συνεχείς κινητοποιήσεις, όπως αυτές των φοιτητών για το κόστος της ανώτατης εκπαίδευσης τους τελευταίους μήνες, μοιάζουν να έχουν μεταβάλει την κατάσταση εντός του κυβερνώντος ANC.