Το πρωτοπόρο ελληνικό αναψυκτικό που άλλαξε την αγορά

Λεμονάδα, πορτοκαλάδα, γκαζόζα, βυσσινάδα… Η ελληνική ιστορία είναι γεμάτη με περιβόητες επιτυχίες και αποτυχίες, με επιχειρηματίες και επιχειρήσεις που μπήκαν σε κάθε σπίτι και πολλές από αυτές συνεχίζουν μέχρι και σήμερα την πορεία τους απέναντι σε πολυεθνικούς κολοσσούς.

Από το διαβόητο ΤΑΜ-ΤΑΜ που έχασε απέναντι στους κολοσσούς μέχρι την γκαζόζα και τα «λεμονατζίδικα», το αναψυκτικό αποτέλεσε αναμφίβολα ένα μεγάλο πεδίο δράσης για τους Έλληνες επιχειρηματίες.

Οι παλαιότεροι ξέρουν ότι πριν πολλές δεκαετίες, σχεδόν κάθε πόλη της Ελλάδας είχε αρκετές βιοτεχνίες που συσκεύαζαν αναψυκτικά λεμονάδες, πορτοκαλάδες και γκαζόζες τοπικά. Λεμονατζίδικα που πουλούσαν με καροτσάκια ή μόνο σε ένα καφενείο της γειτονιάς.

Εκείνη την εποχή, σχεδόν έναν αιώνα νωρίτερα, στα Τρίκαλα ξεκινούσε μια ιστορία με μια ελληνική επιχείρηση και μια πατέντα σε ένα αναψυκτικό που έφερε τελικά την ανατροπή στην ελληνική αγορά.

Πριν 92 χρόνια ο Θεόδωρος Κλιάφας ξεκινάει τα επιχειρηματικά του βήματα στα Τρίκαλα. Γνήσιος βλάχος από κτηνοτροφική οικογένεια και έχοντας αποφοιτήσει από την Εμπορική Σχολή του Βόλου βλέπει ότι οι τοπικοί τυροκόμοι έχουν μια μεγάλη ανάγκη. Χρειάζονται θαλάμους για να καταψύχουν και να διατηρούν τα τυριά τους.

Η ευκαιρία είναι μπροστά του και ο ίδιος έτοιμος να κάνει το επόμενο βήμα.

Το 1926 ιδρύει λοιπόν την εταιρεία Κλιάφα για να παράγει πάγο και να νοικιάζει ψυκτικούς θαλάμους ώστε να εξυπηρετεί τους τοπικούς τυροκόμους.

Γρήγορα όμως βλέπει τις ευκαιρίες που παρουσιάζονται και ταυτόχρονα το μεράκι του για τα αναψυκτικά τον οδηγεί σε νέους δρόμους. Μέσα σε ένα χρόνο το 1927 ο Κλιάφας αποφασίζει να επεκτείνει τις δουλειές του.

Ξεκινάει την εγκατάσταση μιας μικρής μονάδας εμφιάλωσης αναψυκτικών. Εκείνη η πρώτη μονάδα για τα αναψυκτικά είχε τη δυνατότητα να παράγει 120 φιάλες την ώρα.

Έφτιαχνε γκαζόζα και λεμονάδα εκείνη την εποχή.

Αυτά τα βήματα γίνονται στο εργοστάσιο (παγοποιείο-ψυγεία), που χτίζεται το 1926, και βρίσκεται μέχρι και σήμερα στη συμβολή των οδών Ομήρου και Θεμιστοκλέους στα Τρίκαλα.

Μέχρι τότε τα αναψυκτικά που φτιάχνονταν στην Ελλάδα έμπαιναν σε γυάλινο μπουκάλι και για πώμα είχαν μία μπίλια.

Τότε για το σφράγισμα των φιαλών αναψυκτικών της εποχής χρησιμοποιούσαν τη μπίλια, η οποία ήταν τοποθετημένη μέσα στη φιάλη. Όπως γέμιζε η φιάλη με το αναψυκτικό, η πίεση του διοξειδίου του άνθρακα ανέβαζε την μπίλια μέχρι το στόμιό της και έτσι τελικά τη σφράγιζε.

Με την πίεση της μπίλιας προς το εσωτερικό της φιάλης το μπουκάλι ουσιαστικά άνοιγε και το αναψυκτικό ήταν έτοιμο για κατανάλωση. Στη συνέχεια, χρησιμοποιήθηκε το γνωστό πώμα τύπου πορσελάνης.

Ωστόσο όλα αυτά άλλαξαν στην Ελλάδα με πρώτο τον Θεόδωρο Κλιάφα.

Ειδικότερα το πρόβλημα με τα πώματα των αναψυκτικών έκανε το Θεόδωρο Κλιάφα πρωτοπόρο. Το 1933 πρώτος εισήγαγε το μεταλλικό πώμα crown (αυτό που χρησιμοποιείται μέχρι σήμερα), ευρεσιτεχνία του Γουίλιαμ Πέιντερ, το 1892, στη Βαλτιμόρη.

Αναμφίβολα από τότε έγινε μια μεγάλη αλλαγή στα ελληνικά αναψυκτικά και στη συσκευασία τους, ενώ τα μεταλλικά πώματα έγιναν γνωστά ως… τσινγκάκια και χρησίμευσαν στα παιδιά για παιχνίδια.

Τα επόμενα χρόνια η καλή ποιότητα αρχικά της γκαζόζας και στη συνέχεια της λεμονάδας και πορτοκαλάδας εκτιμήθηκε από το καταναλωτικό κοινό και πολύ γρήγορα τα αναψυκτικά Κλιάφα κυριάρχησαν στην τοπική αγορά υποσκελίζοντας πολλά τοπικά εργαστήρια παραγωγής αεριούχων ποτών.

Μέχρι και σήμερα στα Τρίκαλα στα ψυγεία δύσκολα θα βρει κάποιος ένα αναψυκτικό άλλης μάρκας…

Το 1945 η επιχείρηση ανανεώνει το μηχανολογικό εξοπλισμό του εργοστασίου και το 1961, υπό την διεύθυνση του Κώστα Κλιάφα, οι εγκαταστάσεις της εταιρίας εκσυγχρονίζονται και παράλληλα με τα ήδη δημοφιλή προϊόντα παράγονται σε μικρές γυάλινες φιάλες βυσσινάδα και σόδα.

Το 1970 το εργοστάσιο μεταφέρεται σε νέο ιδιόκτητο χώρο 35 στρεμμάτων επί της οδού Τρικάλων – Λαρίσης όπου εξοπλίζεται με μηχανήματα νέας τεχνολογίας.

Σήμερα στο παλιό εργοστάσιο δεσπόζει το γραφείο του ιδρυτή της εταιρείας Θεόδωρου Κλιάφα (1889-1961) ενώ οι προθήκες και τα ταμπλό φιλοξενούν φωτογραφίες, σχεδιαγράμματα, έγγραφα, διαφημίσεις, βιβλιάρια εργατών και προσωπικά αντικείμενα του ιδρυτή.

Επίσης στον ίδιο χώρο υπάρχει μια συλλογή με την εξέλιξη των μπουκαλιών – από την γυάλινη μπίλια στο πώμα crown.