Τρίτη θητεία διεκδικεί ο Ερντογάν -Από δήμαρχος Κωνσταντινούπολης σε «one man rule»

Την τρίτη συνεχή θητεία ως πρόεδρος της Τουρκίας διεκδικεί ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στις εκλογές της 14ης Μαΐου, με το πολιτικό μέλλον της χώρας να δείχνει αμφίρροπο.

Η δημοτικότητα του Τούρκου προέδρου έχει καταποντιστεί, με τους πολίτες να του ασκούν δριμύτατη κριτική για ανεπάρκεια σε υποδομές, όπως αποκαλύφθηκε μετά τους σεισμούς, όσο και στην ανακούφιση των πληγέντων. Η δυσαρέσκεια αποτυπώνεται στις δημοσκοπήσεις, οι οποίες δείχνουν προβάδισμα του αντιπάλου του Κεμάκλ Κιλιτσντάρογλου από 6 έως 10 μονάδες. Μετά από 20 χρόνια ο Ρετζέπ Ερντογάν αμφισβητείται ανοικτά από τον τουρκικό λαό.

Οι εκλογές του Μαΐου είναι, ίσως, μια πολύ δύσκολη στιγμή για τον Τούρκο πρόεδρο, καθώς θα διεξαχθούν εν μέσω αναταραχής και υψηλού πληθωρισμού, μόλις τρεις μήνες μετά τον καταστροφικό σεισμό.

Με αφορμή τη νέα εκλογική μάχη, το AP κάνει μια αναδρομή στο πολιτικό παρελθόν του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, θυμίζοντας ημερομηνίες-κλειδιά της πορείας του.

Η ματιά του AP στην πολιτική πορεία του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν

Ο 69χρονος, ο οποίος διετέλεσε πρωθυπουργός από το 2003-2014 και στη συνέχεια πρόεδρος, ξεκίνησε ως μεταρρυθμιστής που διεύρυνε τα δικαιώματα και τις ελευθερίες, επιτρέποντας στην κατά πλειοψηφία μουσουλμανική χώρα του να ξεκινήσει διαπραγματεύσεις για την ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Ωστόσο, η συνέχεια είναι διαφορετική με τον Ερντογάν να καταπνίγει τις διαφωνίες, να περιορίσει τα ΜΜΕ και να ψηφίζει μέτρα που υπονομεύουν τη Δημοκρατία.

• 27 Μαρτίου 1994: Ο Ερντογάν εκλέγεται δήμαρχος της Κωνσταντινούπολης με το φιλοϊσλαμικό Κόμμα Ευημερίας
• 12 Δεκεμβρίου 1997: Καταδικάζεται για «υποκίνηση μίσους» επειδή διάβασε ποίημα που τα δικαστήρια εκτίμησαν ότι παραβιάζει τις κοσμικές αρχές της Τουρκίας, και καταδικάζεται σε τέσσερις μήνες φυλάκιση.
• 14 Αυγούστου 2001: Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν αποσχίστηκε από το Κόμμα Ευημερίας μαζί με άλλα μέλη της πτέρυγας του και ιδρύει το συντηρητικό Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ).
• 3 Νοεμβρίου 2002: Ένα χρόνο μετά την ίδρυσή του, το ΑΚΡ κερδίζει την κοινοβουλευτική πλειοψηφία στις γενικές εκλογές. Ο Ερντογάν, ωστόσο, αποκλείεται από την υποψηφιότητα λόγω της καταδίκης του.
• 9 Μαρτίου 2003: Εκλέγεται στο κοινοβούλιο σε επαναληπτικές εκλογές.
• 14 Μαρτίου 2003: Αντικαθιστά τον συνάδελφό του από το ΑΚΡ Αμπντουλάχ Γκιουλ ως πρωθυπουργό.
• 3 Οκτωβρίου 2005: Η Τουρκία αρχίζει ενταξιακές συνομιλίες με την Ευρωπαϊκή Ένωση, αφού η κυβέρνηση Ερντογάν εισάγει μια σειρά μεταρρυθμίσεων.
• 22 Ιουλίου 2007: Ο Ερντογάν κερδίζει το 46,6% των ψήφων στις γενικές εκλογές.
• 31 Μαρτίου 2008: Το Συνταγματικό Δικαστήριο δέχεται κατηγορητήριο που ζητά το κλείσιμο του ΑΚΡ για πράξεις που φέρονται να παραβιάζουν την κοσμικότητα. Το δικαστήριο αποφασίζει τελικά να μην κλείσει το κόμμα, αλλά περικόπτει τη χρηματοδότηση των πολιτικών κομμάτων από το Δημόσιο.
• 20 Οκτωβρίου 2008: Αρχίζει η πρώτη από μια σειρά δικών κατά στρατιωτικών, βουλευτών και δημόσιων προσώπων. Οι ύποπτοι κατηγορούνται για συνωμοσία με σκοπό την ανατροπή της κυβέρνησης, σε δίκες που αποδεικνύονται εικονικές, βασισμένες σε πλαστά στοιχεία και σχεδιασμένες να εξοντώσουν τους αντιπάλους του Ερντογάν. Αργότερα, κατηγορήθηκαν ότι σχετίζονται με το δίκτυο του Φετουλάχ Γκιουλέν.
• 12 Σεπτεμβρίου 2010: Ο Ερντογάν κερδίζει το δημοψήφισμα για συνταγματικές αλλαγές που επιτρέπουν στην κυβέρνηση να διορίζει ανώτατους δικαστές, περιορίζουν τις εξουσίες του στρατού και διασφαλίζουν ότι οι πρόεδροι εκλέγονται με εθνική ψηφοφορία και όχι από το κοινοβούλιο.
• 12 Ιουνίου 2011: Κερδίζει τις βουλευτικές εκλογές με το συντριπτικό 49,8% των ψήφων.
• 28 Μαΐου 2013: Ξεσπούν πανεθνικές αντικυβερνητικές διαδηλώσεις για τα σχέδια κοπής δέντρων στο κεντρικό πάρκο Γκεζί της Κωνσταντινούπολης. Οι μεγαλύτερες διαμαρτυρίες στην ιστορία της Τουρκίας οδηγούν σε οκτώ νεκρούς, ενώ η κυβέρνηση κατηγορείται για υπερβολική χρήση βίας κατά των διαδηλωτών.
• 10 Αυγούστου 2014: Ο Ερντογάν κερδίζει τις πρώτες προεδρικές εκλογές της Τουρκίας που διεξάγονται με άμεση λαϊκή ψηφοφορία. Αν και η θέση είναι σε μεγάλο βαθμό συμβολική, κατηγορείται ότι υπερβαίνει τις εξουσίες του και ότι παρεμβαίνει στη λειτουργία της χώρας.
• 7 Ιουνίου 2015: Το AKP, του οποίου ηγείται ο Αχμέτ Νταβούτογλου μετά την ανάληψη της προεδρίας από τον Ερντογάν, χάνει την πλειοψηφία του στις βουλευτικές εκλογές και αναγκάζεται να αναζητήσει συνασπισμό.
• 1 Νοεμβρίου 2015: Το AKP ανακτά την κοινοβουλευτική πλειοψηφία σε επαναληπτικές εκλογές μετά από μήνες ανασφάλειας, συμπεριλαμβανομένων βομβιστικών επιθέσεων από το Ισλαμικό Κράτος και αναζωπύρωση μιας σύγκρουσης δεκαετιών με Κούρδους μαχητές.
• 15 Ιουλίου 2016: Η κυβέρνηση Ερντογάν επιβιώνει από απόπειρα στρατιωτικού πραξικοπήματος που αποδίδεται σε οπαδούς του Γκιουλέν. Το αποτυχημένο πραξικόπημα έχει ως αποτέλεσμα περίπου 290 άνθρωποι να χάσουν τη ζωή τους.

Στη συνέχεια, η κυβέρνηση Ερντογάν ξεκινά μια μεγάλης κλίμακας καταστολή του δικτύου του Γκιουλέν, συλλαμβάνοντας δεκάδες χιλιάδες άτομα και απομακρύνοντας περισσότερους από 130.000 από κυβερνητικές θέσεις εργασίας. Πολλά μέσα ενημέρωσης και μη κυβερνητικές οργανώσεις κλείνουν και η καταστολή επεκτείνεται στη συνέχεια σε επικριτές, συμπεριλαμβανομένων Κούρδων βουλευτών και δημοσιογράφων.

Οι ενταξιακές συνομιλίες με την ΕΕ, οι οποίες είχαν σημειώσει αργή πρόοδο, έχουν παγώσει εξαιτίας καταστρατήγησης της Δημοκρατίας.

• 16 Απριλίου 2017: Οι ψηφοφόροι σε δημοψήφισμα εγκρίνουν οριακά τη μετατροπή του πολιτικού συστήματος της χώρας από κοινοβουλευτικό σε προεδρικό, καταργώντας τη θέση του πρωθυπουργού και συγκεντρώνοντας μεγάλο μέρος της εξουσίας στα χέρια του προέδρου. Οι επικριτές αποκαλούν το σύστημα «one man rule».
• 24 Ιουνίου 2018: Ο Ερντογάν κερδίζει τις προεδρικές εκλογές με ποσοστό 52,59% και γίνεται ο πρώτος πρόεδρος της Τουρκίας με εκτελεστικές εξουσίες, ενώ η συμμαχία του κόμματός του με ένα εθνικιστικό κόμμα εξασφαλίζει την πλειοψηφία στο κοινοβούλιο.
• 22 Ιουνίου 2019: Το κόμμα του Ερντογάν χάνει τις επαναληπτικές εκλογές για την ανάδειξη του δημάρχου της Κωνσταντινούπολης με συντριπτική διαφορά, αφού αμφισβητεί τις εκλογές του Μαρτίου, τις οποίες είχε κερδίσει οριακά ο υποψήφιος του κύριου κόμματος της αντιπολίτευσης. Είναι η πρώτη φορά από τη νίκη του Ερντογάν ως δημάρχου το 1994 που το κόμμα του και οι προκάτοχοί του χάνουν την πιο σημαντική πόλη της Τουρκίας.
• 6 Φεβρουαρίου 2023: Ισχυρός σεισμός καταστρέφει τμήματα της Τουρκίας και της Συρίας, σκοτώνοντας περισσότερους από 48.000 ανθρώπους στην Τουρκία. Η κυβέρνηση Ερντογάν επικρίνεται για την ανεπαρκή αντίδρασή της στην καταστροφή και για την αποτυχία της να προετοιμάσει τη χώρα για έναν ισχυρό σεισμό.