Τι αποκάλυψαν και γιατί είναι τόσο σημαντικές οι φωτογραφίες από τα πέρατα του κόσμου που παρουσιάστηκαν χθες

Ένα αστρικό φυτώριο όπου γεννιούνται αστέρια, αλληλεπιδράσεις μεταξύ γαλαξιών και μια μοναδική θέα ενός εξωπλανήτη είναι μερικές μόνο από τις νέες κοσμικές εικόνες που μοιράστηκαν την Τρίτη.

Μετά από δεκαετίες αναμονής, ήρθε επιτέλους η ώρα ο κόσμος να δει τις πρώτες εικόνες που τράβηξε το ισχυρότερο διαστημικό τηλεσκόπιο που έχει φτιαχτεί ποτέ, το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb.

Η ανάπτυξη του κορυφαίου διαστημικού παρατηρητηρίου στον κόσμο ξεκίνησε το 2004 και μετά από χρόνια καθυστερήσεων, το τηλεσκόπιο και το τεράστιο χρυσό κάτοπτρό του εκτοξεύτηκαν τελικά στις 25 Δεκεμβρίου.

Οι εικόνες που δόθηκαν χθες άξιζαν την αναμονή και, όπως σημειώνει το CNN, θα αλλάξουν για πάντα τον τρόπο με τον οποίο βλέπουμε το σύμπαν.

Ο Αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν έδωσε στη δημοσιότητα μια από τις πρώτες εικόνες του Webb, τη Δευτέρα, και πρόκειται για «την πιο βαθιά και ευκρινή υπέρυθρη εικόνα του μακρινού σύμπαντος μέχρι σήμερα», σύμφωνα με τη NASA.

Οι υπόλοιπες έγχρωμες εικόνες υψηλής ανάλυσης δόθηκαν στη δημοσιότητα χθες.

Το διαστημικό παρατηρητήριο μπορεί να διερευνήσει τα μυστήρια του σύμπαντος παρατηρώντας τα μέσω του υπέρυθρου φωτός, το οποίο είναι αόρατο στο ανθρώπινο μάτι.

Το τηλεσκόπιο Webb θα εστιάσει στις ατμόσφαιρες των εξωπλανητών, ορισμένοι από τους οποίους είναι δυνητικά κατοικήσιμοι, και θα μπορούσε να αποκαλύψει στοιχεία στο πλαίσιο της διαρκούς αναζήτησης για ζωή εκτός Γης.

Το τηλεσκόπιο θα εξετάσει επίσης κάθε φάση της κοσμικής ιστορίας, συμπεριλαμβανομένων των πρώτων λάμψεων μετά τη μεγάλη έκρηξη που δημιούργησε το σύμπαν μας και το σχηματισμό των γαλαξιών, των άστρων και των πλανητών που το απαρτίζουν σήμερα.

Το τηλεσκόπιο Webb είναι έτοιμο να μας βοηθήσει να κατανοήσουμε την προέλευση του σύμπαντος και να αρχίσει να απαντά σε βασικά ερωτήματα σχετικά με την ύπαρξή μας, όπως από πού προήλθαμε και αν είμαστε μόνοι μας στο σύμπαν.

Τι δείχνουν οι εικόνες που δόθηκαν στη δημοσιότητα από τη NASA

Η πρώτη εικόνα, που δόθηκε στη δημοσιότητα τη Δευτέρα, δείχνει το SMACS 0723, όπου μια τεράστια ομάδα σμηνών γαλαξιών λειτουργεί ως μεγεθυντικός φακός για τα αντικείμενα που βρίσκονται πίσω τους. Αυτό ονομάζεται βαρυτικός φακός, και δημιούργησε την πρώτη εικόνα του Webb σε βαθύ πεδίο που περιλαμβάνει απίστευτα παλιούς γαλαξίες.

Η εικόνα του SMACS 0723 είναι «η βαθύτερη και ευκρινέστερη υπέρυθρη εικόνα του μακρινού σύμπαντος μέχρι σήμερα», σύμφωνα με τη NASA.

Ορισμένοι από αυτούς τους μακρινούς γαλαξίες και τα αστρικά σμήνη δεν είχαν παρατηρηθεί ποτέ πριν. Το σμήνος γαλαξιών απεικονίζεται όπως εμφανίστηκε πριν από 4,6 δισεκατομμύρια χρόνια.

Η εικόνα, η οποία λήφθηκε από την κάμερα υπέρυθρης ακτινοβολίας του Webb, αποτελείται από εικόνες που λήφθηκαν σε διαφορετικά μήκη κύματος του φωτός σε διάστημα 12,5 ωρών συνολικά.

Στόχος του Webb είναι επίσης να καταγράψει το νεφέλωμα Carina, το WASP-96 b, το νεφέλωμα του νότιου δακτυλίου και το κουιντέτο του Stephan.

Η «ακτινογραφία» ενός εξωπλανήτη

Η μελέτη του Webb για τον γιγαντιαίο WASP-96 b είναι το πιο λεπτομερές φάσμα ενός εξωπλανήτη μέχρι σήμερα.

Το φάσμα περιλαμβάνει διαφορετικά μήκη κύματος φωτός που αποκαλύπτουν νέες πληροφορίες για τον πλανήτη και την ατμόσφαιρά του.

Ο WASP-96 b ανακαλύφθηκε το 2014 και βρίσκεται σε απόσταση 1.150 ετών φωτός από τη Γη. Έχει τη μισή μάζα του Δία και ολοκληρώνει μια τροχιά γύρω από το άστρο του κάθε 3,4 ημέρες.

Το φάσμα του Webb περιλαμβάνει «το ευδιάκριτο αποτύπωμα του νερού, μαζί με ενδείξεις για σύννεφα και ομίχλη στην ατμόσφαιρα που περιβάλλει έναν καυτό, φουσκωμένο γίγαντα αερίου πλανήτη σε τροχιά γύρω από ένα μακρινό άστρο που μοιάζει με τον Ήλιο”, σύμφωνα με τη NASA.

Η φωτογραφία αποδεικνύει «την πρωτοφανή ικανότητα του Webb να αναλύει ατμόσφαιρες σε απόσταση εκατοντάδων ετών φωτός», σύμφωνα με τη NASA.

Στο μέλλον, ο Webb θα καταγράφει πραγματικές εικόνες γνωστών εξωπλανητών, ενώ θα αναζητά και άγνωστους πλανήτες, δήλωσε ο Knicole Colón, αναπληρωτής επιστήμονας του προγράμματος Webb για την επιστήμη των εξωπλανητών στο Κέντρο Διαστημικών Πτήσεων Goddard της NASA, κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου. Και το φάσμα του WASP-96 b «μόλις και μετά βίας ξύνει την επιφάνεια του τι πρόκειται να μάθουμε».

Ο Colón αναμένει ότι οι επιστήμονες θα προσδιορίσουν πόση ακριβώς ποσότητα νερού υπάρχει στην ατμόσφαιρα του εξωπλανήτη.

Ο θάνατος ενός άστρου… οn camera

Το νεφέλωμα του Νότιου Δακτυλίου απέχει 2.000 έτη φωτός από τη Γη. Αυτό το μεγάλο πλανητικό νεφέλωμα περιλαμβάνει ένα διαστελλόμενο νέφος αερίου γύρω από ένα ετοιμοθάνατο άστρο. Ο Webb βοήθησε στην αποκάλυψη κρυμμένων λεπτομερειών σχετικά με το νεφέλωμα, το οποίο είναι ένα κέλυφος αερίου και σκόνης που απελευθερώνεται από το ετοιμοθάνατο άστρο. Το δεύτερο αστέρι του νεφελώματος φαίνεται στην εικόνα του Webb, καθώς και το πώς τα αστέρια διαμορφώνουν το νέφος αερίου και σκόνης.

Το δεύτερο αστέρι περιβάλλεται από σκόνη, ενώ το λαμπρότερο αστέρι, που βρίσκεται σε προηγούμενο στάδιο εξέλιξης, θα απελευθερώσει αργότερα το δικό του νέφος αερίου και σκόνης. Καθώς τα δύο αστέρια περιφέρονται το ένα γύρω από το άλλο, ουσιαστικά “ανακατεύουν” το αέριο και τη σκόνη, με αποτέλεσμα τα μοτίβα που φαίνονται στην εικόνα.

Οι πληροφορίες από εικόνες όπως αυτή θα μπορούσαν να βοηθήσουν τους αστρονόμους να ξεκλειδώσουν τον τρόπο με τον οποίο τα αστέρια αλλάζουν το περιβάλλον τους καθώς εξελίσσονται.

Το κουιντέτο του Stephan

Η άποψη του διαστημικού τηλεσκοπίου για το κουιντέτο του Stephan δείχνει τον τρόπο με τον οποίο οι γαλαξίες αλληλεπιδρούν μεταξύ τους. Αυτή η συμπαγής ομάδα γαλαξιών, που ανακαλύφθηκε για πρώτη φορά το 1787, βρίσκεται 290 εκατομμύρια έτη φωτός μακριά στον αστερισμό του Πήγασου. Τέσσερις από τους πέντε γαλαξίες της ομάδας «είναι εγκλωβισμένοι σε έναν κοσμικό χορό επαναλαμβανόμενων στενών συναντήσεων», σύμφωνα με ανακοίνωση της NASA.

Το Webb αποκάλυψε τη γαλαξιακή ομάδα σε ένα νέο ψηφιδωτό που είναι η μεγαλύτερη εικόνα του τηλεσκοπίου μέχρι σήμερα.

«Οι πληροφορίες από το Webb παρέχουν νέες πληροφορίες για το πώς οι γαλαξιακές αλληλεπιδράσεις μπορεί να οδήγησαν την εξέλιξη των γαλαξιών στο πρώιμο σύμπαν», σύμφωνα με τη NASA.

Η εικόνα του κουιντέντου του Στέφαν παρέχει μια σπάνια ματιά στο πώς οι γαλαξίες μπορούν να προκαλέσουν σχηματισμό άστρων ο ένας στον άλλο όταν αλληλεπιδρούν, καθώς και τις εκροές που οδηγούνται από μια μαύρη τρύπα σε ένα νέο επίπεδο λεπτομέρειας.

Ο βαρυτικός χορός μεταξύ αυτών των γαλαξιών μπορεί να φανεί μέσα από ουρές αερίου, σκόνης και άστρων, ακόμη και από κρουστικά κύματα καθώς ένας από τους γαλαξίες ωθείται μέσα από το σμήνος.

Ένα «μαιευτήριο» άστρων

Σε απόσταση 7.600 ετών φωτός, το νεφέλωμα Carina είναι ένα αστρικό φυτώριο, όπου γεννιούνται τα αστέρια. Είναι ένα από τα μεγαλύτερα και φωτεινότερα νεφελώματα στον ουρανό και φιλοξενεί πολλά αστέρια πολύ μεγαλύτερης μάζας από τον ήλιο μας.

Τώρα, όλα αυτά αποκαλύπτονται σε μια απίστευτη νέα εικόνα του Webb.

Η ικανότητα του Webb να βλέπει μέσα από την κοσμική σκόνη αποκάλυψε προηγουμένως αόρατες περιοχές γέννησης άστρων μέσα στο νεφέλωμα, οι οποίες θα μπορούσαν να δώσουν νέες πληροφορίες για τον σχηματισμό των άστρων. Τα πρώτα στάδια του σχηματισμού των άστρων είναι πιο δύσκολο να καταγραφούν – αλλά είναι κάτι που το Webb μπορεί να καταγράψει.

Αυτό που μοιάζει με τοπίο στην εικόνα είναι στην πραγματικότητα μια τεράστια αέρια κοιλότητα με «κορυφές» που φτάνουν σε ύψος 7 έτη φωτός.

«Η σπηλαιώδης περιοχή έχει σκαλιστεί από το νεφέλωμα από την έντονη υπεριώδη ακτινοβολία και τους αστρικούς ανέμους από εξαιρετικά ογκώδη, καυτά, νεαρά αστέρια που βρίσκονται στο κέντρο της φυσαλίδας, πάνω από την περιοχή που φαίνεται σε αυτή την εικόνα», σύμφωνα με τη NASA. Και αυτό που μοιάζει με «ατμό» που αναδύεται από τα «βουνά» είναι καυτό, ενεργειακό αέριο και σκόνη.